Het verrichten van het gebed en gebedstijden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het gebed is namelijk één van de vijf zuilen van de islam en dus een verplichting voor iedere moslim om deze op tijd te verrichten.

×

  Andere Locatie?

 Instellingen

Moskee beheerder? Klik op oranje icoontje op de kaart om moskee software te gebruiken!

Qibla en moskeeën in de buurt bekijken?

Loading map...

Belang van gebedstijden

Zoals de Ramadan, de Hadj en het vrijdaggebed behoort het gebed ook tot de rituelen die binnen de juiste tijdspanne dienen te worden verricht. Wanneer een gebed bijvoorbeeld eerder wordt verricht dan de voorgeschreven tijd, wordt dit niet geldig verklaard. Men dient dit gebed opnieuw te verrichten wanneer de tijd is aangebroken. Tegelijkertijd is men ook ongehoorzaam wanneer een gebed te laat wordt verricht. Allah heeft ons immers in soera 4 vers 103 bevolen om de gebeden binnen de juiste tijdsspanne te verrichten! Om een gebed geaccepteerd te krijgen, is het dus van essentieel belang dat het tijdig wordt verricht.

Gebedstijden bepalen

Alle Islamitische scholen zijn het erover eens dat de gebedstijden dienen te worden bepaald a.d.h.v. de stand van de zon. Onze natuurlijke lichtbron is helaas niet altijd en overal even goed zichtbaar. Bovendien verandert de stand van de zon t.o.v. de aarde gedurende de verschillende seizoenen. Om het toch enigszins praktisch te maken, hebben verschillende geleerden en instituten zich bezig gehouden met het ontwikkelen van een formule voor het berekenen van de gebedstijden.

Hieronder vind je de uitgangspunten van de methoden die in Nederland door de meeste moskeeën worden gehanteerd:

Gebedstijden berekenen volgens Muslim World League

De methode van Muslim World League (MWL) hanteert de volgende uitgangspunten:

• salat Fajr dient te worden verricht wanneer de zon op 18 graden staat t.o.v. de horizon.
• salat Isha dient te worden verricht wanneer de zon 17 graden onder de horizon is gedaald.

Gebedstijden berekenen volgens Islamic Society of North America

De methode van Islamic Society of North America (ISNA) hanteert de volgende uitgangspunten:

• salat Fajr dient te worden verricht wanneer de zon op 15 graden staat t.o.v. de horizon.
• salat Isha dient te worden verricht wanneer de zon 15 graden onder de horizon is gedaald.

Gebedstijden berekenen volgens Bilal Moskee Aachen

De methode van Moskee Aachen hanteert de volgende uitgangspunten:

• salat Fajr dient te worden verricht wanneer de zon op 18 graden staat t.o.v. de horizon.
• salat Isha dient te worden verricht wanneer de zon 17 graden onder de horizon is gedaald.
• Voor de zomermaanden wordt de duur van de nacht (zonsondergang t/m zonsopgang) in door drie gedeeld. Na het verstrijken van het eerste deel is het tijd voor salat Isha, na het einde van het tweede deel dient salat Fajr te worden gebeden en aan het einde van het derde deel komt de zon op.

Gebedstijden berekenen volgens Diyanet Methode

We hebben onze uiterste best gedaan om te achterhalen welke uitgangspunten de Diyanet Methode hanteert om de gebedstijden te berekenen. Het is ons echter niet in gelukt om voldoende aanknopingspunten te vinden. Wij hebben er dan ook voor gekozen om deze methode buiten beschouwing te laten.

De koran en overleveringen

Laten we nu eens kijken naar wat de Heilige Koran en de overleveringen van onze geliefde profeet (v.z.m.h) ons vertellen over de gebedstijden.

In soera 17 vers 78 staat het volgende:

Onderhoud het gebed zodra de zon afwijkt (van haar hoogste stand) tot aan de donkerte van de nacht en (reciteer) de Koran bij de dageraad (d.w.z. verricht het ochtendgebed). Voorwaar, van (het reciteren van) de Koran bij de dageraad wordt (door de Engelen) getuigd.

In soera 2 vers 187 kunnen we het volgende lezen:

En eet en drink, totdat de witte draad (d.w.z. het licht) van de dageraad aan jullie verschijnt en deze duidelijk te onderscheiden is van de zwarte draad (d.w.z. van de duisternis van de nacht).

Bovenstaande houdt in dat de begintijd van salat Fajr gelijk is aan het moment dat de dageraad verschijnt. Maar wanneer begint de dageraad? Om dit te kunnen beantwoorden, dienen we de overleveringen te bestuderen.

Al-Bukhari, Volume 1, Boek 11 Nummer 595 staat de overlevering van Abdullah bin Mas’ud:

‘Abdullah bin Mas’ud narrated: The Prophet said, “The Adhan pronounced by Bilal should not stop you from taking Suhur, for he pronounces the Adhan at night, so that the one offering the late night prayer (Tahajjud) from among you might hurry up and the sleeping from among you might wake up. It does not mean that dawn or morning has started.” Then He (the Prophet) pointed with his fingers and raised them up (towards the sky) and then lowered them (towards the earth) like this (Ibn Mas’ud imitated the gesture of the Prophet). Az-Zuhri gestured with his two index fingers which he put on each other and then stretched them to the right and left. These gestures illustrate the way real dawn appears. It spreads left and right horizontally. The dawn that appears in the high sky and lowers down is not the real dawn.

Al-Jaami’ • No. 4278

Jabir ibn Abdullah (RA) narrated: The Messenger (SAW) said there are two fajrs. The fajrwhich looks like the tail of a wolf: at such a time fajr prayer is not allowed, but the food intake is not forbidden either. The [next] fajr that spreads horizontally in the sky marks the time when fajr prayer is permitted and food is forbidden.

We weten nu dus dat er twee soorten dageraad zijn. Bij de eerste dageraad zien we een verticale lichtstraal aan de horizon (valse dageraad – foto rechts). Op dit moment dienen we dus nog niet te stoppen met eten als we willen/moeten vasten. Bovendien is het ook nog niet de juiste tijd om salat Fajr te verrichten. Wanneer de verticale lichtstraal verdwijnt en overgaat in een horizontale lichtstraal (ware dageraad – foto links) dienen we te stoppen met eten en salat Fajr te verrichten.

Alle islamitische scholen zijn het erover eens dat het Isha gebed start zodra de shafaq (schemering) volledig is verdwenen. Toch zijn er in de loop van de tijd twee verschillende interpretaties ontstaan. Het gaat met name om de definitie van shafaq. We kennen namelijk de rode shafaq (avondrood/nautisch schemering) en witte shafaq (astronomische schemering – wanneer de hemel één kleur begint aan te nemen en het volledig donker wordt).

Gebedstijden vergelijken

Hierboven zijn de uitgangspunten van de diverse berekeningsmethoden in beeld gebracht. Vervolgens hebben we kunnen lezen wat de Koran en de overleveringen ons over de gebedstijden leren. Laten we nu gaan kijken naar de uitkomsten van de verschillende berekeningsmethoden. In onderstaande tabellen zullen we de gebedstijden tonen van 1 februari, 1 mei, 1 augustus en 1 november en daarnaast gaan we ook kijken naar de astronomische gegevens van de betreffende dagen.

Gebedstijden volgens MWL:

Gebedstijden volgens ISNA:

Gebedstijden volgens Moskee Aachen:

Astronomische gegevens:

Wanneer we naar deze website navigeren, zien we de betreffende dagen de volgende astronomische gegevens voor de stad Amsterdam:

Conclusie gebedstijden volgens methode MWL

We kunnen voorzichtig concluderen dat de 18 graden regel voor het bepalen van het Fajr gebed niet van toepassing is in Nederland. Deze methode laat immers het einde van de nacht samenvallen met de begintijd van salat Fajr. De overleveringen vertellen ons echter dat er eerst sprake dient te zijn van een valse dageraad voordat het Fajr salat kan beginnen. Tegelijkertijd constateren we dat het niet duidelijk is welke shafaq de MWL methode als uitgangspunt hanteert voor de zomermaanden. We zien namelijk dat zowel het einde van de rode shafaq als het einde van de witte shafaq niet overeen komt met het tijdstip van salat Isha. Dit betekent dus dat de 17 graden regel niet het gewenste resultaat oplevert voor de zomermaanden. Voor de wintermaanden zien we dat het tijdstip van Isha wel in de buurt komt van de witte shafaq.

Conclusie gebedstijden volgens methode ISNA

Wanneer we naar de ISNA methode kijken, zien we dat de tijd voor salat Fajr na het einde van de nacht wordt weergegeven. Dit zou misschien wel het juiste tijdstip van salat Fajr kunnen zijn. Er wordt immers rekening gehouden met de tijdsspanne van de valse dageraad. Voor salat Isha kunnen we constateren dat de gebedstijden niet overeen komen met het einde van de rode shafaq noch met het einde van de witte shafaq.

Conclusie gebedstijden volgens methode Moskee Aachen

Op de website van Moskee Aachen kunnen we lezen dat salat Fajr in de wintermaanden dient te worden verricht wanneer de zon op 18 graden staat t.o.v. de horizon. De realiteit is helaas anders, want de tijden die voor salat Fajr worden weergegeven komen voor de wintermaanden helaas niet overeen met de 18 graden regel. Wanneer we de gebedstijden voor salat Fajr vergelijken met de astronomische gegevens dan kunnen we vaststellen dat salat Fajr in de wintermaanden dient te worden gebeden nog voordat de nacht voorbij is. Dit lijkt niet overeen te komen met datgene wat ons in de Koran en de overleveringen wordt verteld!

Wanneer we naar salat Dohr, salat Asr en salat Maghrib kijken dan valt op dat gebedstijden 5 tot 6 minuten later  worden weergegeven dan de andere methoden en de astronomische gegevens. Iets later bidden is niet zo heel erg maar tijden de gezegende maand Ramadan kunnen deze gebedstijden voor salat Maghrib wel een discussie ontketenen!

Voor salat Isha lijken de tijden in de wintermaanden overeen te komen met de 17 graden regel en met het einde van de witte shafaq. In de zomermaanden wordt Isha iets eerder gebeden dan de MWL methode, omdat dan de ‘één-derde-van-de-nacht-regel’ van toepassing is.

Welke methode gebruiken de Moskeeën?

Nu we de verschillende methoden hebben onderzocht, is het tijd om te bekijken welke methoden de Moskeeën in Nederland gebruiken voor het bepalen van de gebedstijden. Aangezien er alhamdoulillaah veel moskeeën in Nederland zijn, zullen we ons beperken tot enkele grote steden en de moskeeën die gebedstijden op de website tonen.

Moskee Badr in Amsterdam

Op basis van de getoonde gebedstijden op de website van Moskee Badr lijkt deze moskee gebruik te maken van de MWL methode. We zien echter wel dat de getoonde tijden voor salat Fajr iets later worden weergegeven waardoor er enige afwijking is t.o.v. de 18 graden regel. Wanneer we aan de tekortkomingen (voor Nederland) denken van de MWL methode dan kunnen we concluderen dat Moskee Badr hier een goede oplossing voor heeft gevonden.

As-Soennah Moskee in Den Haag

De website van Al-Yaqeen (Moskee As-Soennah) hanteerde tot en met december 2018 de methode van ISNA. Daarnaast hanteerden zijn 90 minuten tussen salat Maghrib en salat Isha. Vanaf januari 2019 is deze moskee echter overgaan op de methode van Moskee Aachen. Zoals hierboven is te lezen, worden de tijden van salat Fajr voor de wintermaanden te vroeg weergegeven (nog voordat de nacht voorbij is). Het is uiteraard algemeen bekend dat men in de moskee het gebed niet onmiddellijk verricht en enkele minuten wacht met het gebed. We dienen echter ook aan de mensen thuis te denken. Zij kijken meestal op de website voor de actuele gebedstijden en we kunnen er ook vanuit gaan dat niet iedereen enkele minuten wacht met het verrichten van het gebed! Door gebruik te maken van de ‘één-derde-van-de-nacht-regel’ in de zomermaanden lijkt deze methode wel wat beter uit de bus te komen.

Moskee Arrahman in Breda

Na bestudering van de gebedstijden van Moskee Arrahman in Breda blijken zij de methode van ISNA te hanteren. Het verschil tussen het Maghrib gebed en Isha gebed is 90 minuten. Deze aanpassing is waarschijnlijk meer van praktische aard. Wanneer we de astronomische gegevens bekijken dan zien we dat het verschil tussen zonsondergang en de rode shafaq ongeveer 90 minuten bedraagt. Wat dat betreft is hier wel wat voor te zeggen.

Welke gebedstijden dient men aan te houden?

Wij beseffen dat het niet eenvoudig is om de ‘juiste’ gebedstijden te berekenen en weer te geven. Dit heeft enerzijds te maken met het feit dat er geen perfecte formule bestaat om voor het gehele jaar de gebedstijden nauwkeurig te berekenen. Anderzijds zijn er in de loop van de tijd ook verschillende interpretaties ontstaan waardoor alle berekeningsmethoden wel een beetje gelijk kunnen krijgen. We kunnen echter wel vaststellen dat de methode van Islamic Center Aachen in de wintermaanden niet tot het gewenste resultaat leidt voor salat Fajr, omdat deze simpelweg te vroeg wordt aangegeven! Insha Allah zal hier dan ook in de nabije toekomst wat aan worden gedaan.

Aangezien wij voor de meest logische methode dienen te kiezen, gaat onze voorkeur uit naar een combinatie van MWL en ISNA met hier en daar enkele correctie (zomer/winter). Dit houdt in dat wij voor salat Fajr de 15 graden regel toepassen en deze gedurende het jaar corrigeren om tijden te blijven weergeven die rekening houden met de valse dageraad. De gebedstijden voor salat Isha fluctueren tussen de 95 en 105 minuten na salat Maghreb. Dit komt ongeveer overeen met de 17 graden regel van de MWL methode. De middelste drie gebeden geven voor zowel de MWL als de ISNA methode dezelfde resultaten en dit hebben wij dan ook als zodanig overgenomen.

Om het belang van gebedstijden kracht bij te zetten, hebben we in de eerste paragraaf verwezen naar vers 103 van soera 4. We willen nu nogmaals naar vers 103 verwijzen maar dan van soera 3. In de overleveringen kunnen we lezen dat vlak voor en na de openbaring van deze vers uit de Heilige Koran vele tranen zijn gevloeid. We worden er immers aan herinnerd om de gemeenschap in stand te houden en verdeeldheid te voorkomen. We dienen dan ook het advies van Allah te volgen bij het formuleren van het antwoord op de vraag aan het begin van deze paragraaf: men dient de gebedstijden van zijn lokale moskee aan te houden!